Όταν συγκαλείται το Παπικό Κονκλάβιο για την εκλογή νέου Πάπα, ο καπνός που εκπέμπεται από την καύση των ψηφοδελτίων των καρδιναλίων δηλώνει το αποτέλεσμα. Μαύρος καπνός σημαίνει ότι δεν εξελέγη Πάπας, ενώ λευκός καπνός σημαίνει ότι η απόφαση ελήφθη.
Μαύρος καπνός
Ιστορικά, ο μαύρος καπνός παράγονταν με την καύση πίσσας ή ρητίνης μαζί με τα ψηφοδέλτια. Σήμερα, χρησιμοποιείται ένα μείγμα από: Υπερχλωρικό κάλιο (potassium perchlorate), Ανθρακένιο (anthracene), Θείο (sulfur)
Λειτουργίες των συστατικών:
- Το υπερχλωρικό κάλιο παρέχει οξυγόνο για την καύση
- Το ανθρακένιο παράγει αιθάλη όταν καίγεται
- Το θείο αυξάνει την ταχύτητα καύσης
Λευκός καπνός
Στο παρελθόν, για την παραγωγή λευκού καπνού προσέθεταν βρεγμένο άχυρο στα ψηφοδέλτια κατά την καύση. Σήμερα, χρησιμοποιείται ένα μείγμα από: Χλωρικό κάλιο (potassium chlorate), Λακτόζη (lactose), Κολοφώνιο (rosin – ρητίνη από πεύκο)
Λειτουργίες των συστατικών:
- Το χλωρικό κάλιο παρέχει οξυγόνο για την καύση
- Η λακτόζη λειτουργεί ως καύσιμο
- Το κολοφώνιο παράγει παχύ, λευκό καπνό
Τι είναι και τι κάνει το κονκλάβιο
Το κονκλάβιο είναι η ιερή και μυστική διαδικασία εκλογής του νέου Πάπα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που διεξάγεται από το Κολέγιο των Καρδιναλίων όταν ο παπικός θρόνος κενωθεί, συνήθως μετά τον θάνατο ή την παραίτηση ενός Πάπα. Πρόκειται για μια από τις παλαιότερες και πιο συμβολικές παραδόσεις της Εκκλησίας, με ιστορία που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, όταν θεσπίστηκαν οι πρώτοι κανόνες για την οργάνωσή του.
Η λέξη „κονκλάβιο“ προέρχεται από το λατινικό cum clave („με κλειδί“), υποδηλώνοντας ότι οι καρδινάλιοι κλειδώνονται σε έναν απομονωμένο χώρο, παραδοσιακά την Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό, για να διασφαλιστεί η μυστικότητα και η ανεξαρτησία της διαδικασίας.
Μόνο οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών έχουν δικαίωμα ψήφου, ενώ ο αριθμός τους περιορίζεται συνήθως σε 120, αν και μπορεί να ποικίλλει. Σήμερα, οι καρδινάλιοι προέρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου, αντικατοπτρίζοντας την παγκόσμια διάσταση της Εκκλησίας.
@Vatican Media/Anadolu via Getty Images/Ideal Image
Η διαδικασία ξεκινά με την προετοιμασία του κονκλαβίου, που περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι ο χώρος είναι απαλλαγμένος από εξωτερικές παρεμβολές, όπως ηλεκτρονικές συσκευές. Οι καρδινάλιοι συγκεντρώνονται για να προσευχηθούν, να συζητήσουν και να ψηφίσουν.
Η ψηφοφορία διεξάγεται με μυστικά ψηφοδέλτια, συνήθως δύο το πρωί και δύο το απόγευμα, μέχρι να επιτευχθεί πλειοψηφία δύο τρίτων. Κάθε ψηφοδέλτιο καίγεται μετά την καταμέτρηση σε ειδική σόμπα, και ο καπνός που βγαίνει από την καμινάδα της Καπέλα Σιξτίνα δείχνει το αποτέλεσμα: μαύρος καπνός (fumata nera) σημαίνει ότι δεν υπήρξε εκλογή, ενώ λευκός καπνός (fumata bianca) ανακοινώνει την εκλογή νέου Πάπα.
Κατά τη διάρκεια του κονκλαβίου, οι καρδινάλιοι καλούνται να λάβουν υπόψη πνευματικά, θεολογικά και πρακτικά κριτήρια, όπως η ικανότητα του υποψηφίου να ηγηθεί της Εκκλησίας σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο. Παρά τις εικασίες από τα μέσα ενημέρωσης, η διαδικασία παραμένει εμπιστευτική, και οι καρδινάλιοι ορκίζονται να μην αποκαλύψουν λεπτομέρειες.
Μετά την εκλογή, ο νέος Πάπας ερωτάται αν αποδέχεται το αξίωμα και επιλέγει το παπικό του όνομα. Στη συνέχεια, ο Καρδινάλιος Πρωτοδιάκονος εμφανίζεται στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου και ανακοινώνει το „Habemus Papam“ („Έχουμε Πάπα“), παρουσιάζοντας το όνομα και την ταυτότητα του νέου Ποντίφικα.
Το κονκλάβιο δεν είναι απλώς μια διοικητική διαδικασία, αλλά ένα πνευματικό γεγονός, που συμβολίζει τη συνέχεια της Εκκλησίας και την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος. Παρά τις αλλαγές στους κανόνες και τις συνθήκες ανά τους αιώνες, η ουσία του παραμένει αναλλοίωτη: η επιλογή ενός ηγέτη που θα καθοδηγήσει εκατομμύρια πιστούς παγκοσμίως.
Στη σύγχρονη εποχή, το κονκλάβιο προσελκύει την παγκόσμια προσοχή, καθώς η εκλογή του Πάπα έχει επιπτώσεις όχι μόνο για τους Καθολικούς, αλλά και για τη διεθνή κοινότητα, λόγω του ρόλου του Βατικανού στη διπλωματία και την κοινωνική διδασκαλία.
